Dili 21 Outubru 2025, Ministru Obras Públikas Sr. Samuel Marçal hamutuk ho Vise Ministru Obras Públikas, Sr. Julio do Carmo, mai aprezenta ba CCI-TL kona-ba avaliasaun ba empreza hamutuk (61) ne’ebé prenxe kritéria hodi bele implementa projeitu konstrusaun sivíl tuir sira nia kualifikasaun. Enkontru ida nee hala’o iha salaun enkontru CCI-TL,Acait,Dili.
Objetivu enkontru nee maka, Ministériu obras públicas (MOP) mai halo aprezentasaun kona-ba empreza (61) ne’ebé MOP liu-husi parte tékniku sira avalia ona no prenxe rekezitu. Empreza hamutuk (370) maka regista no faze dahuluk maka (61) ne’ebé avalia ona no lori mai aprezenta iha CCI-TL atu halo diskusaun antes tama ba iha faze implementasaun. Enkontru daruak nee nudar kontinuasaun husi enkontru kordenasaun ne’ebé MOP no CCI-TL realiza iha 8 Fevereiru 2025, hodi husu CCI-TL bele organiza no koordena ho CCI-Munisipíu sira atu oinsa bele identifika empreza konstrusaun sivil sira ne’ebé iha kualifikasaun hodi bele submete ka registu sira nia profile hodi nune parte Governu liu-husi Ministériu Obras Públikas bele halo avaliasaun tékniku tuir empreza ida-idak nia kapasidade hodi nune bele sertifika empreza sira ba iha klasifikasaun A,B no C atu nune empreza sira bele ezekuta obra ruma tuir sira nia kbit no sira nia kapasidade.
Parte CCI-TL halo ona koordenasaun ho CCI-Munisipiu sira no ikus identifika empreza hamutuk atus tolu (370) ne’ebé submete ona ba iha Ministériu Obras Públikas, ne’ebé maka ohin husi Parte MOP mai hodi aprezenta ba iha CCI-TL empreza (61) maka kualifikadu ba dahuluk ne’ebé sei prepara hodi halo lansamentu hodi nune ba oin iha konkursu públiku ruma sira iha ona sertifikadu atu bele hodi konkore ba konkursu ba projeitu konstrusaun sivil ne’ebé ministério fó sai ba iha públiku.
Prezidente CCI-TL, Sr. Jorge Manuel de Araújo Serrano, sente onradu no agradese ba Ministru no Vise Ministru ne’ebé ba dala-rua ona mai iha CCI-TL hodi halo enkontru koordenasaun ba asuntu ida nee rasik. Husi CCI-TL desde inisíu prontu koopera ho Ministériu Obras Públikas hodi bele identifika empreza konstrusaun sivíl sira ne’ebé hamahon a’an iha CCI-TL hodi bele halibur sira nia profile no dokumentus empreza nian ne’ebé espelika kona-ba sira nia atividade hodi nune bele submete ba iha MOP. CCI-TL halo no entrega ona ba iha MOP tuir orientasaun Sr. Ministru Obras Públikas no Vise Ministru rasik. Husu ba empreza konstrusaun sivíl sira seluk ne’ebé karik seidauk identifika atu lalikan preukupa tambá ida nee faze dahuluk, tuir mai sei iha kontinuasaun ba empreza sira seluk no sei kontinua mos halo lansamentu bainhira MOP finaliza ona prosesu avaliasaun ba empreza konstrusaun sivíl ida-idak. Husu mos ba empreza sira ne’ebé idenfikadu no karik sei hetan sertifikadu tuir ida-idak nia kapasidade bele partisipa iha konkursu públiku ba projeitu konstrusaun sivíl nian ne’ebé MOP mak sei organiza, ita-boot sira bele hola parte no ho responsabilidade atu ezekuta obra nee rasik lao to remata bainhira ita boot sira mak kualifikadu ka manan iha obra refere.
Prezidente CCI-TL mos akresenta liu-tan katak, prosedementu pra-kualifikasaun nee normal no akontese iha Nasaun bar-barak, liu-husi pra-kualifikasaun nee ita bele hatene no identifika kbit no kualidade empreza sira molok implementa projeitu. Husi klasifikasaun A,B no C ita bele hatene kada kategoria sei implementa obra ho orsamentu hira tuir ida-idak nia kategoria ka klasifikasaun. Prezidente CCI-TL mos husu ba empreza sira ne’ebé mak seidauk avalia hodi bele hetan sertifikadu ba pra-kualifikasaun sei iha oportunidade tuir mai, pra-kualifikasaun ida nee laos ikus maka ida ne’e maibe sei iha nia kontinuasaun tuir mai.
Ministru Obras Publikas, hato’o katak klasifikasaun ba empreza sira nee hanesan sasukat ida hodi bele hatene empreza sira nia kapasidade nee tama iha kategora A, B ka C hodi nune labele hamosu problema iha implementasaun ba obra konstrusaun sivíl sira. Ministru mos koalia liu-tan katak setor privadu iha papel importante tebes tambá nee maka governu iha obrigasaun atu oinsa bele organiza ita nia setor privadu sira atu hahu ona implementa obra sira ho kualidade tambá setor privadu maka sei hametin ita nia ekonomia rai laran, ho ida nee maka governu presija reorganiza setor privadu sira tuir sira nia kualidade, tambá bainhira se governu la tau atensaun ba asuntu sira nee bele hamosu problema hanesan empreza ne’ebe ho kapasidade kiik mais hakarak kaer obra boot ikus hamosu problema iha implementasaun obra ka projeitu nee rasik.
Iha enkontru nee mos, ministério obras públikas liu-husi tékniku sira halo aprezentasaun ba iha dekretu lei númeru 17/2021 kona-ba Rejime Jurídiku kona-ba sertifikasaun no registu empreza konstrusaun sivíl no konsultór téknkiku sivíl.
Partisipa iha enkontru nee direjentes no kargu xefia sira husi Ministru obras públikas nomos konsellu prezidensial CCI-TL nian. enkontru hala’o loron ida tomak hamosu diskusaun kona-ba prosedementu pra-kualifikasaun nee no iha ikus hamosu mos aprovasaun husi CCI-TL ba implementasaun pra-kualifikasaun ne’ebé sei hala’o iha tinan ida ne’e nia laran.
Remata
