Dili – 22 Maiu 2025, Prezidente Câmara de Comércio e Indústria de Timor – Leste (CCI-TL), Sr. Jorge Manuel de Araújo Serrano hamutuk ho Sua Exelénsia Primeiru Ministru Kay Rala Xanana Gusmão halao abertura bá Semináriu Nasionál ho Tema “Reforsa Parseria Ba Dezemvolvimentu Nasionál Sustentavél” iha ambitu Komemorasaun Aniversáriu bá dala 15 Câmara de Comércio e Indústria de Timor – Leste (CCI-TL), iha salaun CNE, Av. Bispo. De Medeiros, Kaikoli, Dili.
Iha Serimonia ne’e Prezidente CCI-TL Sr. Jorge Serrano Koalia Espesifikamente ba emprezariu sira hotu, hau hanesan prezidente hau iha dever moral atu fo apelu ba maluk emprezariu sira hotu iha Sua Exelénsia Primeiru Ministru nian. Katak ita labele dehan buat hotu diak ita mós presija muda lori paradigma foun iha vontade foun hare bá oportunidade sira hanesan ohin Sua Exelénsia hato’o rasik, Tambá ne’e emprezariu wainhira iha problema ka dezafiu ruma emprezariu hola parte ida ne’e mak solusaun, ida ne’e mak negosiu, tambá ne’e emprezariu tenki hatene hare’e oportunidade sira negosiu nian. Tan ne’e mak ohin iha hau nia diskursu atu katak ita laos ona mai tinan 2002 ka 2013 ita agora iha ona 2025, entaun ita tenki hare’e ona katak dezafiu bo’ot Ezijénsia barak entaun setor privadu mos tenki bo’ok a’an.
Iha munisípiu Balun komesa on investe ita tenki konsiderasaun sasan ne’e esforsu sira nian. Hau fo hanoin fali 1999 ita hotu fila ho zero emprezariu sira hanesan agora ita buka sei iha prioridade barak, balun hetan osan uitoan fo prioridade ba hadian uluk nia uma, Haruka nia oan ba eskola no agora komesa halo ona halo investimentu uito uitoan
Seminariu ohin ne’e ho tema “Reforsa Parseria Ba Dezemvolvimentu Nasionál Sustentavél” ida ne’e maki ta tenki diálogu, reforsa parseiru tenki koalia ho autoridade sira hanesa AIFAESA, I.P ita bo’ot sira hare’e intervensaun sira kona ba merkadu ita buka atu hare’e tiha sasan sira ne’e, nomós Autoridade Nasional ba Lisensiamentu Ambiental (ANLA.IP), INSS-FRSs, Banco Nacional de Timor – Leste BNCTL atu hare’e produtu sira ne’ebé saida mak sira atu fo kreditu ba emprezariu sira ne’emak ohin loron ne’e ita halao seminariu nasional ida ne’e atu loke sesaun Autoridade ho Emprezariu sira
Dezafiu ne’ebé emprezariu sira nian ne’e Câmara de Comércio nian, tambá CCI-TL mak sai mahon ba emprezariu sira, dezafiu sira ne’ebé ita hasoru ita buka hodi tranforma sai oportunidade hodi ita bele atua Ba oin sei tur hamutuk nafatin hodi buka solusaun. Mensajem sira husi Sua Exelénsia Primeiru Ministru nian ne’e los nia ema ida ne’ebé hatene situasuan ka realidade setor privadu iha Timor – Leste
Iha hau diskursu koalia mós kona ba formasaun ne’e atu hare’e liu ba parte jestaun, akuntabilidade hodi organizadu uitoan, ne’ebé ita hanoin katak ita nia Ministeriu Finansas estabele tiha ona akuntabilidade padraun, entun ita tenki kumpri no hare’e emprezariu sira mos tenki lao, tamba ita hare’e empreza ida tenki iha Disiplina ba jestaun, Hateten Prezidente Câmara de Comércio e Indústria de Timor – Leste (CCI-TL) Sr. Jorge Manuel de Araújo Serrano. Ihi Serimonia abertura Seminariu Nasional.
Iha Diskursu Sua Exelénsia Primeiru-Ministru (PM), Kay Rala Xanana Gusmão kontinua enkoraza seitór privadu sira atu halo investimentu iha rai laran, liu-liu iha área produtivu sira hodi dezenvolve povu nia moris.
Xefe Governu ne’e apela bá amprezáriu Timor oan sira ne’ebé halibur-a’an iha CCI-TL atu konsolida malu nafatin, hodi hanoin kona-bá partisipasaun ativa iha dezenvolvimentu nasionál. Bookman Old Style
Apelu ne’e tanba Xanana Gusmão sei la’o fila-fali bá munsípiu hotu-hotu atu hahú implementa programa desentralizasaun.
“𝐈𝐡𝐚-𝐧𝐞’𝐞 𝐬𝐞𝐢 𝐢𝐧𝐯𝐨𝐥𝐯𝐞 𝐢𝐦𝐢 𝐡𝐨𝐭𝐮. 𝐒𝐞 𝐦𝐚𝐤 𝐛𝐞𝐥𝐞 𝐛𝐚́, 𝐧𝐨 𝐛𝐚́ 𝐚𝐭𝐮 𝐤𝐚𝐞𝐫 𝐬𝐚𝐢𝐝𝐚. 𝐈𝐦𝐢-𝐧𝐢𝐚 𝐩𝐨𝐭𝐞𝐧𝐬𝐢𝐚𝐥𝐢𝐝𝐚𝐝𝐞 𝐢𝐡𝐚 𝐧𝐞’𝐞𝐛𝐞́, 𝐛𝐞𝐥𝐞 𝐝𝐞𝐳𝐞𝐧𝐯𝐨𝐥𝐯𝐞 𝐬𝐚𝐢𝐝𝐚. 𝐄𝐳𝐞𝐦𝐩𝐥𝐮 𝐢𝐡𝐚 𝐋𝐨𝐬𝐩𝐚𝐥𝐨𝐬 𝐬𝐢𝐫𝐚 𝐢𝐡𝐚 𝐩𝐫𝐨𝐝𝐮𝐭𝐮 𝐡𝐮𝐝𝐢 𝐧𝐞’𝐞𝐛𝐞́ 𝐩𝐫𝐞𝐬𝐢𝐳𝐚 𝐚𝐭𝐮 𝐝𝐞𝐳𝐞𝐧𝐯𝐨𝐥𝐯𝐞, 𝐢𝐡𝐚 𝐁𝐚𝐮𝐜𝐚𝐮 𝐦𝐨́𝐬 𝐢𝐡𝐚 𝐡𝐮𝐝𝐢, 𝐕𝐢𝐪𝐮𝐞𝐪𝐮𝐞 𝐦𝐨́𝐬 𝐢𝐡𝐚 𝐡𝐮𝐝𝐢. 𝐄𝐧𝐭𝐚𝐮𝐧, 𝐡𝐚𝐦𝐮𝐭𝐮𝐤 𝐢𝐧𝐯𝐞𝐬𝐭𝐞 𝐡𝐨𝐝𝐢 𝐚𝐮𝐦𝐞𝐧𝐭𝐚 𝐢𝐭𝐚-𝐧𝐢𝐚 𝐤𝐛𝐢𝐢𝐭 𝐡𝐨𝐝𝐢 𝐡𝐚𝐝𝐢’𝐚 𝐩𝐨𝐯𝐮-𝐧𝐢𝐚 𝐦𝐨𝐫𝐢𝐬. 𝐀𝐭𝐮 𝐡𝐚𝐝𝐢’𝐚 𝐞𝐤𝐨𝐧𝐨𝐦𝐢𝐚 𝐤𝐨𝐧𝐭𝐚 𝐡𝐨 𝐢𝐦𝐢. 𝐇𝐚’𝐮 𝐡𝐚𝐤𝐚𝐫𝐚𝐤 𝐚𝐭𝐮 𝐭𝐚𝐮 𝐢𝐡𝐚 𝐢𝐦𝐢-𝐧𝐢𝐚 𝐮𝐥𝐮𝐧 𝐤𝐚𝐭𝐚𝐤, 𝐢𝐦𝐢 𝐡𝐚𝐧𝐞𝐬𝐚𝐧 𝐩𝐚𝐫𝐬𝐞𝐢𝐫𝐮 𝐩𝐫𝐢𝐧𝐬𝐢𝐩𝐚́𝐥 𝐢𝐝𝐚 𝐆𝐨𝐯𝐞𝐫𝐧𝐮 𝐧𝐢𝐚𝐧 𝐚𝐭𝐮 𝐝𝐞𝐳𝐞𝐧𝐯𝐨𝐥𝐯𝐞 𝐧𝐚𝐬𝐚𝐮𝐧 𝐧𝐞’𝐞,” Xefe Governu enkoraza.
Serimónia espesial ida ne’e sei fó onra ba Câmara de Comércio e Indústria de Timor – Leste (CCI-TL) nia servisu durante tinan 15, selebra ita nia susesu no atinjimentu sira, no hatudu importansia kontinua husi parseria hodi hari’I future ida ne’ebé sustentavel no inklusivu.
Partisipa husi Governu, Estrutura CCI-TL Nasional, Assosiasaun, Prezidente CCI-TL Munisípiu ho nia reprezentante, Membru Honorariu
Patrosinador sira: Patrosinadór husi: Banku Nasional Timor – Leste BNCTL, CONCH, HAKSOLOK GROUP, GEJERA FURAK, LDA, CLEO, EAST TIMOR TRADING, SKYRA, SALES LUIS GROUP, UMA LAFATIK, CENTRAL YURICO, VERA.